Muomala madaniyati insonparvar jamiyat taraqqiyoti
Muomala madaniyati insonparvar jamiyat taraqqiyoti

Mustaqillik sharofati bilan qadriyatlarimizni tiklashga, tariximizni o’rganishga, o’zligimizni anglab yеtishga imkoniyat yaratildi. Ayniqsa, muqaddas dinimiz - Islom diniga e’tiqod qiluvchilarga erkinlik berilishi, uning insoniyat uchun ma'rifat kеltiradigan din ekanligini anglab yеtayotganimiz xalqimiz madaniy-ma'naviy hayotida tub burilish hisoblanadi.

   Ma'lumki, inson barcha yaratilganlar orasida ajib va latif bir tabiat bilan ajralib turadi. Bu tabiatda insonning turli-tuman mayllari, orzulari maydonga kеlgan. Masalan, inson eng yaxshi narsalarni istaydi, eng go’zal narsalarga moyillik bildiradi, ziynatli narsalarni orzu etadi, insoniyatga xos sharaf bilan yashamoqqa intiladi. Ana shunday sharaf Islom dinida-xushmuomalalik, shirinso’zlik, ochiq chеhralik, to’g’riso’zlik, muloyimlik, xushzabonlik, shirinsuxanlik kabi qator axloqiy tushunchalar bilan bеlgilanadi.

    Inson tabiatida madaniylik, odamlarga aralashish,ular bilan munosabat o’rnatishga moyillik mavjuddir. U o’ziga o’xshagan insonlar bilan uchrashish,do’stlashish, jamlanish, yaxshi aloqalar o’rnatish vaulfat bo’lishni istaydi.  Shu bilan birga, inson zotiyolg’izlikni, barchadan chetda bo’lishni, odamlargaqo’shilmaslikni yoqtirmaydi. Insonlar birgabo’lganlarida, omonlikni his qiladilar.

    Umumbashariy aloqalar davomida din, vatan, kasb, va boshqa sabablarga ko’ra alohida aloqa vamunosabatlar shakllanishi ham doimiy ravishda bo’libkelayotgan ishlardandir. Jumladan, musulmonlarningo’zaro birodarligi va mazkur birodarlik asosida bir-birlaridagi haqlari borasida shariatning tegishlihukmlari mavjud bo’lib, musulmonlar ularga doimiyravishda  ixlos bilan amal qilib keladilar.

   Shuni alohida ta'kidlash lozimki, Quroni Karim va hadisi Shariflarda, bayon etilgan g’oyalar insoniyat tafakkuri va faoliyatidan ayri holda emas. Ayniqsa, Islom manbalarida insonlardagi muomala madaniyati yaxshilik, burch, adolat, iymon singari odob va axloqtushunchalari bilan uyg’un holda olib qaraladi.

   Ushbu musulmonchilik asosidagi birodarlikka oid hukmlar va odoblar shariatning ko’pchilik hukmlarida  bayon qilingan. Shulardan quyidagilarni keltiribo’tamiz.

Alloh taolo Hujurot surasida marhamat qiladi:

“Albatta, mo’minlar birodardirlar” (10-oyat)

   Va Rasululloh (s.a.v)dan vorid bo’lgan hadisishariflardan birida:

“Nabiy (s.a.v): “Musulmon musulmonningbirodaridir. U unga zulm ham qilmaydi va tashlabham qo’ymaydi”, - deganlar. 

Umar (r.a)danv rivoyat qilingan.

Buxoriy, Muslim, Abu Dovud va Termiziylar rivoyatqilganlar.

 Shu bilan bir qatorda, kompyuter texnologiyalariningshiddatli taraqqiyoti dunyoning milliardlabfoydalanuvchilariga butunjahon tarmog‘iga kirishimkoniyatini berdi. Natijada har kuni minglab odamlarinternetga ulanib, uning manbalaridan faol ravishdafoydalanmoqda. Ularning ko‘pchiligi ikki asosiymaqsadga ega. Bular – axborot qidirish va qiziqishlaribo‘yicha muloqotda bo‘lish. Turli mavzudagima’lumotlarning ommabop manbalari esa bugungikunda blog, forum va ijtimoiy tarmoqlar hisoblanadi. Tashrif buyuruvchilar tez va osonlik bilan zarurma’lumotni topishi uchun tarmoqning barchafoydalanuvchilari murakkab bo‘lmagan muomalaqoidalariga rioya qilishi lozim.

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, har bir inson muomalamadaniyati qonun qoidalariga amal qilmog’i lozim. Zotan, muomala madaniyati insonparvar jamiyattaraqqiyotidir.

Karmana tumani ”Jaloyir” jome masjidi imom-xatibi         A.Hakimov

O'xshash maqolalar
Васила луғатда “у билан ўзгага яқин бўлинадиган нарса” маъносини англатади. Истилоҳда эса “дуо ижобат бўлиши учун Аллоҳ таолога Унинг ҳузурида қадрли...
Monday, August 15, 2022 5:27 AM
Муҳтарам ватандошлар!Мана шу файзли дамларда Ер юзидаги жами мусулмон уммати қатори қалби шукуҳга тўлиб турган сиз, азизларни – нуроний отахон ва онах...
Friday, July 8, 2022 7:08 PM
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.Ажал ҳам,...
Friday, June 10, 2022 11:50 AM
Биз олдинги мақолаларимизда ваҳҳобий-салафийлар ва бемазҳаб тоифалар манбаларнинг замонавий нашрларини амалга оширар эканлар, айрим ҳолларда хиёнат йў...
Tuesday, February 15, 2022 9:50 PM
Дуо қилиш асносида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ёки бошқа бир улуғ зотларнинг номларини айтиб, уларнинг ҳурматидан шу дуонинг мустажоб б...
Tuesday, February 15, 2022 4:13 PM
Darhaqiqat, inson hayoti bir necha bosqichlarga bo‘linadi. Bu bosqichlar ichida umrning yoshlik bosqichi alohida ahamiyatga egadir. Yoshlik insonning...
Monday, January 31, 2022 4:15 AM
XX – XXI asrlarga kelib turli xil diniy oqimlar soni ko‘payib ketdiki, bizning tinch va osuda diyorimizda ham uning salbiy ta’siri biroz kuchaydi. Bun...
Monday, January 31, 2022 3:58 AM
#TабрикВатан ҳимояси йўлида фидоий бўлайлик! Аллоҳ таоло барчаларимизга беҳисоб неъматлар берган. Мана шу неъматлар ичида энг улуғларидан бири &n...
Thursday, January 13, 2022 10:35 PM
Ibratli kitoblar
«Ҳадис ва Ҳаёт»
«Ҳадис ва Ҳаёт»
Файл ҳажми: 0.35 MB
Кўчириб олиш
sahifalar
sahifalar
Файл ҳажми: 0.13 MB
Кўчириб олиш
Фиқҳ
Фиқҳ
Файл ҳажми: 0.14 MB
Кўчириб олиш
Developed By Usoft